những vì sao

LES ÉTOILES - ALPHONSE DAUDET (1840-1897)

..

..

..

TRUYỆN PHỎNG DỊCH

Chuyện được mô tả xảy ra ở xứ Provence, miền Nam nước Pháp với người đẹp Stephanette. Người dịch đã lấy hình dạng một cô gái Huế cũng đẹp đài các, ngây thơ, con gái út của gia đình ông bà chủ nông trại, và câu chuyên xảy ra ở một vùng đồi núi nơi sơn thủy giao duyên trên vùng thượng nguồn sông Hương ?? (vì đối thoại toàn rặc tiếng Huế) Xin mời thưởng thức.

Chắc quý bạn học Pháp Văn sinh ngữ chính có đọc qua chuyện nầy bằng nguyên tác rồi. Nay đọc chuyện dịch cho vui.......

Cám ơn,.

Sa Nguyễn và Thúc Anh..

..

NHỮNG VÌ SAO

...

Thuở mà tôi chăn súc vật trên vùng núi Lưu Bền, hàng tuần trôi qua không thấy bóng ai lai vãng, chỉ một mình trong đồng cỏ với chú chó Vện và đàn cừu.  Năm thì mười họa thì thấy ông già ẫn sĩ từ đồi Phèn đi rảo tìm mấy cây cỏ thuốc hoặc một vài người thợ đốt than mặt mày đen đủi vùng Bến Than; nhưng họ là những người chất phác, thầm lặng vì quá cô đơn nên đã mất hết thói quen giao thiệp trò chuyện và chẳng biết chi xảy ra ở dưới làng, dưới thị xã.

......

Hễ cứ mười lăm ngày, khi tôi nghe từ dưới con dốc, tiếng lục lạc của con la chở thức ăn cho tôi là thấy cái đầu lanh lợi của thằng bé trong trại hay là cái khăn đầu hung đỏ của dì già Nậm dần dần tiến lên trên triền dốc và lòng tôi tràn ngập niềm sung sướng.  Tôi cứ lăn xăn hỏi thăm nhiều chuyện dưới đó, các lễ rửa tội, các đám cưới thế nào; mà chuyện làm tôi thích thú nhất là O con gái của ông bà chủ của tôi thế nào, O Út Phấn người đẹp nhất trong cả vùng rộng lớn quanh đây.

Làm ra vẻ như không chú ý gì mấy mà tôi cứ hỏi cho biết O ta có di dự các lễ hội hay liên hoan chiều tối; có nhiều chàng trai hào hoa nào khác đến với O ta hay không.  Và nếu có ai hỏi sao tôi quan tâm đến các chuyện nầy thì tôi thú thật tôi là kẻ chăn cừu hèn mọn trên núi, nay đã hai mươi tuổi đầu và O Út Phấn là người đẹp nhất tôi thấy trong đời.

.......

Một ngày chủ nhật nọ, tôi đang chờ thức ăn cho nửa tháng, mà thấy răng quá trể.  Buổi sáng tôi tự an ủi rằng:  ”Chắc vì lễ chủ nhật hơi dài” rồi đến trưa lại một cơn mưa giông lớn ùn tới và chắc là con la chưa thể đi được trên con đường trơn ướt.  Cuối cùng thì vào khoảng ba giờ chiều, trời quang đảng, ánh sáng mặt trời chiếu mạnh vào vùng núi còn ướt sủng, tôi nghe giữa tiếng nước róc rách xuyên qua ngàn lá và trộn lẫn với tiếng nước suối chảy dâng tràn bờ, âm thanh từ cái lục lạc vui nhộn của con la, náo động như một hồi chuông dài trên tháp chuông nhà thờ ngày lễ Phục Sinh.

..
Nhưng không phải là thằng bé ở nông trại mà cũng không phải dì Nậm dẫn con la.  Đó là..ai ! đố bạn thử đoán coi...O Út Phấn chớ còn ai nữa, chính O Út Phấn ngồi ngay ngắn giữa những cái giỏ mây đầy thức ăn, mặt mày đỏ ửng vì khí núi và trời mát lạnh sau cơn mưa giông vừa rồi.
Thằng bé trong nông trại bi cảm, dì già Nậm thì về quê thăm mấy đứa con.  O Út Phấn xinh đẹp vừa bước xuống lưng la vừa cho biết như rứa, và rằng O đến trể là vì bị lạc đường nhưng trông O ăn mặc xinh đẹp với chiếc váy sáng óng ánh có viền rua đăng ten và với ru băng kết hoa thì O có vẻ như nán lại nhảy thêm vài bài khiêu vũ hơn là đã rảo tìm đường đi xuyên qua các bụi rậm.

......

Ôi một tạo vật dễ thương quá!  Mắt tôi nhìn O không biết chán.  Thật sự tôi chưa bao giờ nhìn O gần như ri.  Có đôi khi vào mùa đông, đoàn súc vật đã xuống núi vào trong cánh đồng, và tôi vào trại để ăn tối, O đi băng qua căn phòng nhanh nhẹn, luôn ăn mặc đài các và dáng kiêu hảnh, không buồn khơi chuyện với đám người giúp việc...  Và bây giờ O đang đứng trước mặt tôi, chỉ một mình tôi; hỏi tôi có sung sướng điên lên không ?
...
Khi đã lấy thức ăn trong các giỏ mây ra, O Út Phấn bắt đầu nhìn tò mò xung quanh.  Vén chiếc váy đẹp mặc ngày chủ nhật cao một chút kẻo sợ hư hỏng, O đi vào bãi quầy cừu, muốn quan sát góc xó tôi nằm, cái máng cừu ăn lót đầy rơm với mảnh da cừu, cái áo choàng móc lên tường, cái gậy cong, cái ná bắn đá.  Tất cả các thứ đó làm cho O ta thích thú.

......

- Này chú chăn cừu, chú ở góc nầy?  Một mình chắc buồn lắm hí?  Chú làm chi?  chú có nghĩ đến cái chi không?

...

Tôi rất muốn trả lời:  “O ơi, tôi chỉ nghĩ đến O chủ thôi,” tôi có dám láo mô, nhưng lúng túng quá không tìm ra được một lời chi hết.  Tôi biết O ta thấy rõ điều đó, và O chủ còn thích thú tinh nghịch làm cho tôi thêm bối rối :
-Này, có O mô lèo tèo lên đây thăm chú không ?

...

Chắc có lẽ là con dê vàng hay bà tiên Yêu Tử hay chạy trên các đỉnh núi.   Và O Út Phấn cũng rứa, trong khi nói với tôi cũng có vẻ như bà tiên Yêu Tử, đầu ngắc nghẽo cười tươi và hấp tấp vội vã quay về để cuộc thăm viếng nầy như một sự hiện ra rồi biến mất.

..
-Ta về nghe chú chăn cừu.

...
-Tôi xin chào O chủ.

......

Và rứa là O ta đi rồi, mang theo các giỏ trống không trở về.  Khi O ta mất dạng dưới con đường mòn ở triền dốc, tôi cảm thấy những viên sỏi lăn lóc dưới chân con la như từng viên một tung bắn vào tim tôi đau nhói.  Tôi ngồi lắng nghe tiếng chân con la lâu lắm, rất lâu cho đến gần cuối ngày, như mơ ngủ, không dám cử động sợ làm giấc mơ của mình tan biến.

........

Chiều buông, phía xa vùng thung lủng nhuốm màu xanh thẩm và đám súc vật cọ sát vào nhau gọi bầy để về chuồng trại tôi nghe có ai gọi tôi phía dưới dốc và thấy O Út Phấn xuất hiện, không tươi cười như trước nữa mà run vì lạnh, vì sợ, vì ướt đẫm.  Hình như ở phía dưới triền dốc cơn mưa giông đã đổ tràn, giòng sông rộng thêm và O ta cố gắng vượt qua nên suýt chút nữa thì bị nước cuốn trôi.  Chuyện kinh khủng, là vào giờ tối nầy không nên nghĩ là về lại nông trại vì con đường về thì O chủ không rành để tìm đi một mình, mà tôi thì không thể rời bầy cừu được.  Chỉ nghĩ là ở lại qua đêm trên núi thì đã làm khổ O ta rồi, và nhất là người nhà lo lắng.  Tôi cố gắng an ủi O ta hết lời:

-Vào tháng bảy, đêm ngắn lắm O chủ ơi... Đó cũng chỉ tại trời xấu thôi.

.........

Tôi nhóm nhanh một bếp lửa lớn để O hong đôi bàn chân và áo ngoài đã bị ướt sủng vì nước sông Hàn.  Tôi đem sửa, pho mát ra mời nhưng O Út khổ sỡ không thiết ăn uống hay sưởi ấm mình mà đôi mắt thì lệ lưng tròng, làm tôi cũng cảm động muốn khóc được.

...

Màn đêm đã bao phủ cả vạn vật.  Chỉ còn đọng lại trên chóp núi một ít ánh sáng mặt trời từ phía chiều tà như đám bụi, như hơi nước.  Tôi muốn O vào nằm nghỉ một chút trong bãi quầy cừu.  Sau khi đã cẩn thận trải một tấm da đẹp, mới toanh trên lớp rơm khô ráo, tôi chúc O ngủ ngon, và ra ngoài cửa lớn ngồi nghỉ…

.....

.“Ông Trời ơi, làm chứng cho con rằng, mặc dù lửa tình thiêu đốt máu trong thân con, mà không có một ý tưởng xấu xa nào xâm chiếm đầu óc con; chỉ một niềm hảnh diện lớn khi nghĩ rằng trong một góc bãi quầy cừu, rất gần với đám súc vật đang tò mò nhìn O con gái của ông bà chủ, thiu thiu ngủ, trông như một con cừu con trân qúy và thanh bạch nhất, tin tưởng tuyệt đối sự bảo vệ của con“.  Tôi chưa bao giờ thấy bầu trời cao vời vợi và những vì sao sáng tỏ như trong đêm nay.

…

Bổng chốc cánh cửa song tréo của bãi quầy cừu mở ra và người đẹp Út Phấn xuất hiện.  O không thể chợp mắt được.  Bầy súc vật tru tréo kêu đói và cựa quậy,có con kêu lè nhè trong cơn mơ ngủ.  O ta muốn đến gần bếp lửa hơn.  Thấy vậy tôi choàng tấm da dê trên vai O, với tay khêu to ngọn lửa và chúng tôi ngồi kề bên nhau trong thinh lặng.

...

Nếu các bạn đã từng ở qua đêm ngoài trời lồng lộng, thì vào lúc mà chúng ta chìm trong giấc ngủ, một thế giới huyền diệu đang bừng dậy trong quạnh hiu và thinh lặng.  Các nguồn suối hát ca réo rắt hơn, các ao hồ nhóm lên muôn vàn đóm lửa nhỏ.  Các thần linh núi rừng tung hoành tự do, trong không khí những giao động, ồn ào khó ghi nhận như ta nghe tiếng cỏ lá đâm chồi, cành cây lớn mạnh.  Ban ngày là sự sống của sinh vật nhưng ban đêm là sự sống của vạn vật.  Khi chưa quen với các hiện tượng đó ta lo sợ mông lung…

...

O chủ của tôi có khác chi, toàn thân run lên cầm cập, xích lại gần và dựa sát vào tôi không gây chút tiếng động.  Thế rồi một tiếng rú dài trầm buồn phát xuất từ mặt hồ loáng thoáng dưới xa vang vọng đến chúng tôi. Cùng lúc đó một ngôi sao băng lướt ngang đầu, cùng hướng với tiếng hú, như nỗi thống khổ vừa mới nghe mang theo một luồng ánh sáng đồng hành.
-Cái chi rứa ?  O Út Phấn hỏi tôi trrong tiếng thì thầm.
-Thưa O một linh hồn vừa vào cỏi thiên đàng.  Và tôi làm dấu thánh giá.
O cũng làm dấu thánh giá theo tôi, đầu ngước lên trời nét mặt trầm lặng.  Rồi O hỏi tôi:
-Này chú chăn cừu, mấy chú có phải phù thủy không ?
-Dạ, dạ không, không phải rứa O ơi.  Nhưng ở đây chúng tôi sống gần với ngàn sao hơn, nên chúng tôi biết sự vận hành của chúng hơn là người ở đồng bằng.

......

O cứ ngước nhìn lên cao, đầu tựa vào bàn tay mình, quấn tròn trong mảnh da cừu trông giống một trẻ chăn cừu chốn bồng lai:

...
-Ồ có nhiều sao quá!  Đẹp quá!  Chưa bao giờ ta thấy nhiều như ri… Chú có biết tên chúng không ?

...

-Dạ biết chớ thưa O...  Này nè!  Ngay trên đầu của chúng ta là Con đường thánh Giắc (giãi Ngân Hà.)  Nó kéo dài từ nước Pháp thẳng xuống nước Tây Ban Nha.  Đó chính thánh Giắc thành Ga-Linh đã vạch ra để chỉ đường cho Tướng Chánh Lê Mạnh đi chiến đấu chống quân Xanh Nho. Xa hơn nữa là Chiếc Linh Xa (chòm Đại Hùng Tinh) với bốn trục bánh sáng chói. Ba ngôi sao nhỏ phía trước là ba con vật kéo xe, và có ngôi sao nhỏ đối xứng với ngôi sao thứ ba là người đánh xe, O có thấy xung quanh đó có hàng hà sa số sao rơi như mưa tuôn không?  Đó là những linh hồn mà Thượng Đế lòng lành không muốn họ vào Thiên Đàng...  Thấp hơn một chút đó là sao Cái Cào hay là sao Ba Vua.(chòm Lạp Hộ), chúng tôi, những kẻ chăn cừu, dùng làm đồng hồ trong ngày.  Chỉ nhìn lên đó tôi biết bây giờ là quá nửa đêm.  Xuống một chút nữa, vẫn theo phía nam, sao thánh Giăng thành Mi-lan đang tỏa sáng, là ngọn đuốc của các vì sao (sao Thiên Lang).  Về ngôi sao nầy thì có câu chuyện những người chăn cừu kể lại như sau.  Một đêm kia sao thánh Giăng thành Mi-Lan, với sao Ba Vua và sao Phương Nữ (Chòm Thất Tinh) được mời dự tiệc cưới của một ngôi sao bạn.  Ngôi sao Phương nữ vội vàng hơn, đi sớm nhất nên theo con đường trên cao.  O hãy nhìn lên phía trên cao tận cùng ở cuối trời.  Sao Ba Vua thì đi tắt đường thấp hơn nhưng cũng bắt kịp.  Nhưng anh chàng sao thánh Giăng thành Mi-lan vì nhác nhớm, ngủ dậy qúa trể, nên đi chậm lại ở phía sau, giận quá tung cây gậy của mình ném cản đường để mong chận họ lại.  Bởi thế các ngôi sao Ba Vua cũng được gọi là Sao Cây Gậy của thánh Giăng thành Mi-lan...  Nhưng ngôi sao đẹp nhất trong các vì sao, O biết không, đó là ngôi sao của chúng tôi, ngôi sao của người chăn cừu, soi sáng lúc rạng đông khi chúng tôi lùa đàn cừu ra khỏi chuồng và cả lúc hoàng hôn khi chúng tôi dẫn chúng về lại chuồng.  Chúng tôi còn gọi Mai-Long, sao đẹp Mai-Long (Kim Tinh), chạy sau sao Phiên thành Pro-ven (Thổ Tinh) và cứ bảy năm thì lại làm đám cưới với nhau một lần.

......
-Nói răng? lại có chuyện các vì sao làm đám cưới nữa há ?

..
-Dạ thưa O, có chớ.

...

Và trong khi tôi cố giải thích cho O ta hiểu những đám cưới nầy thế nào, tôi cảm thấy một cái gì tươi mát mảnh mai, vương nhẹ trên vai tôi.  Đó là cái đầu đã chìm vào giấc ngũ say của O chủ Út Phấn ngồi dựa sát vào tôi với vòng ru băng đẹp đã nhàu nát, với áo đăng ten, cùng tóc dợn sóng.  O vẫn giữ yên tư thế đó không cựa mình cho đến khi các vì sao trên vòm trời mờ dần rồi biến hẳn nhường lại cho ánh sáng bình minh đang dần ló dạng.  Còn tôi, tôi vẫn nhìn O ngủ ngon lành, mà tận đáy lòng cũng áy náy, nhưng được đêm thâu trong sáng, che chở thánh thiện, chỉ cho tôi giữ được những ý nghĩ tuyệt đẹp.

....

Chung quanh tôi, muôn vàn vì sao tiếp tục cuộc hành trình yên lặng của mình, dễ thương như một bầy cừu đông đúc, bỗng chốc tôi nghĩ ra rằng một trong những vì sao đó, vì sao mảnh mai đẹp nhất, sáng nhất đã lạc đường đến tựa đầu trên vai tôi ru hồn vào giấc điệp đầy mộng chốn thiên thai...

..

(truyện phỏng dịch)...

Sa Nguyễn (rể ĐK67)