..
..
..
CÓ MỘT "NGHỆ THUẬT"...
NGỦ
..
TÁC GIẢ: BS ĐỖ HỒNG NGỌC
..
Có người nói ngủ chiếm một phần ba cuộc đời, uổng
phí quá! Đừng ngủ thì lợi hơn! Nhưng lợi đâu không thấy chỉ thấy mất ngủ vài ba
đêm thì đầu óc không sảng khoái để làm việc, năng suất thấp, mất ngủ lâu dài
hơn thì dẫn tới bệnh tâm thần và cuối cùng thì thay vì cuôc sống dài ra lại bị
rút ngắn đi một cách đáng tiếc!
Không biết tại sao ngày
càng có nhiều người mất ngủ trên thế giới phẳng này! Thuốc ngủ là một trong
những thứ thuốc bán chạy nhất hiện nay trên thế giới.
Hình như đời sống ngày
càng bận rộn, ngày càng náo động, ngày càng bất an, đầy “điên đảo mộng tưởng”
thì con người ngày càng mất ngủ. Và đó cũng là lý do tại sao ngày người ta càng
cần tới…Thiền. Phải, chỉ có thiền mới có thể “cứu rỗi” một thế giới đầy
náo lọan như vậy! Thiền cũng có thể thay cho… ngủ, dù thiền không phải là
ngủ, trái lại thiền là tỉnh giác. Thế nhưng, về mặt sinh học, thiền tiêu hao
năng lượng rất ít, ít hơn cả giấc ngủ, nhờ đó tiết kiệm đựơc năng lượng, không
phải tiêu hao cho cái tâm náo động. Khi tâm được an, “an tịnh tâm hành” thực sự
thì năng lượng tiêu hao giảm hơn một nửa. Nhưng không phải ai cũng thành
công với thiền nên “một nghệ thuật ngủ” là cần thiết để giảm bớt… thuốc ngủ!
Có một “nghệ thuật… ngủ”
như sau: Khi nào buồn ngủ thì đi ngủ ngay. Cư trần lạc đạo thả tùy duyên. Cơ
tắc xan hề khốn tắc miên! Đừng ráng. Ráng thì khó mà dỗ lại giấc ngủ!
Chưa buồn ngủ thì kệ nó, việc gì phải ngủ! Cơ thể sẽ biết cách tự điều chỉnh,
nghĩa là biết cách ngủ bù! Tiếng Việt ta thiệt hay. Không nói mắc ngủ mà nói
“buồn ngủ”? Vì buồn mới dễ ngủ. Vui khó ngủ. Vui là kích thích, là hào hứng, là
rộn rả. Thở gấp, tim đập nhanh, huyết áp tăng. Buồn, mọi thứ xìu xuống. Giảm
kích thích. Thở chậm, tim đập chậm và huyết áp cũng giảm. Cho nên cách dỗ giấc
ngủ tốt nhất là làm cho cơ thể rơi vào trạng thái “buồn”. Đó là cách tách “thân
xác” ra khỏi “thân hơi”. Buông xả toàn bộ thân xác, hư rả nó ra, xì nó xuống,
làm cho nó xẹp lép, hết căng. Đặt tay chân trong tư thế tự nhiên không gò ép,
miễn dễ chịu. Khi “thân xác” đã xẹp lép, lửng lơ như vậy rồi thì tập trung chú
ý tới “thân hơi”, tức là hơi thở của ta. Không cần phải cố gắng điều khiển hơi
thở, ráng sức điều hoà hơi thở chi cả. Bởi còn ráng, còn cố gắng thì còn căng,
không gọi là buông xả đựơc! Cứ để “thân hơi” tự nhiên, nó sẽ biết lúc nào
vào lúc nào ra, lúc nào nhiều lúc nào ít. Nó có cơ chế điều chỉnh tự động
tùy nồng độ dưỡng khí (O2) và thán khí (CO2) tác động lên trung khu hô hấp ở
hành tủy. Vậy là ta rơi vào…giấc ngủ lúc nào không hay!
Cái khó lúc mới tập là
ta thường dễ bị tràn ngập bởi những ý tưởng này nọ, những tính toán, những giận
hờn, những âu lo… làm ta sôi lên. Mà đã sôi lên thì có trời mới ngủ đựơc! Lúc
đó nếu ta biết cách dùng thân hơi “dụ” thân xác, bằng cách tập trung theo dõi
xem thân hơi đang dở trò gì, xì xọp ra sao, nhanh chậm, nhiều ít ra sao một lúc
ta sẽ cắt đứt được dòng nghĩ tưởng. Thần kinh của ta trong cùng một lúc không
thể nghĩ đến hai việc. Đã nghĩ việc này thì quên việc kia. Khi ta nghĩ đến thân
hơi, tập trung quan sát nó, thì ta đã đánh lạc hướng những cái nghĩ tưởng khác.
Đã có người khuyên nên dỗ giấc ngủ bằng cách đếm sao trên trời hoặc nghĩ đến
một dòng sông tuổi thơ, một bãi biển vắng người…! Thật ra đếm sao cũng còn căng
thẳng, mất công nhớ số; nghĩ đến dòng sông tuổi thơ thì nhớ chuyện tắm ở
truồng… Cứ chuyện này dắt chuyện kia mãi không ngớt. Chỉ có cách tìm một cái gì
đó thật trung tính, không tạo kích thích thì đó là cách quan sát thân hơi. Thân
hơi sẵn có, không phải tìm kiếm đâu xa, ngay trước mũi mình, cũng không đòi
nghĩ tưởng gì cả. Bởi ta phải thở bất cứ lúc nào, bất cứ ở đâu. Thở ở trong ta
mà như ở ngoài ta, chẳng cần ta, chẳng có ta. Thử hít một hơi thiệt dài, thiệt
mạnh, thiệt sâu xem sao? Chỉ một lúc là đầu váng mắt hoa, phải tự động thở ra
ngay, không muốn không được. Thử thở ra một hơi thiệt dài, thiệt mạnh, thiệt
lâu xem sao! Chỉ một lúc là nó tự động thở vào, không muốn không đựơc! Nói cách
khác, cái “thân hơi” đó nó tự ý, tự động. Do đó, ta có thể dùng thân hơi như
một công cụ để … dụ thân thể quên đi tất cả những chuyện khác. Mà đã quên thì
hết căng, hết căng thì xìu, xìu thì…buồn, buồn thì…ngủ vậy!
Tác giả: BS Đỗ Hồng Ngọc
(Nguồn: Trang nhà BS Đỗ Hồng Ngọc)
